Δημήτρης Μαρίνος - Του μαντολίνου

Δίσκος του Ζακυνθινού δεξιοτέχνη μαντολινίστα, Δημήτρη Μαρίνου.
Μουσική επιμέλεια - παραγωγή: Δημήτρης Λάγιος
Έτος κυκλοφορίας: 1987

Ο δίσκος περιλαμβάνει συνθέτες από τα τέσσερα μεγάλα νησιά του Ιονίου, με (ευνόητη) έμφαση στη Ζάκυνθο (με τους Παξούς και την Ιθάκη να εκπροσωπούνται μόνο σε τίτλους κομματιών):
- Κέρκυρα (Σαμάρας, Λαμπελέτ)
- Λευκάδα (Σφέτσας)
- Κεφαλλονιά (Λαυράγκας)
- Ζάκυνθος (παραδοσιακό, Καρρέρ, Βισβάρδης, Ξένος, Λάγιος)

Περιλαμβάνει συνθέτες από διάφορες εποχές, με παλαιότερο τον Καρρέρ και νεότερο το Λάγιο.

Υφολογικά έχει πολλές εναλλαγές, που διατηρούν αμείωτο το ενδιαφέρον του ακροατή: Κομμάτια για σόλο μαντολίνο (Σαμάρας, Ξένος), για μαντολίνο και πιάνο (Λαυράγκας, Καρρέρ, Σφέτσας, Λάγιος, Βισβάρδης), για μαντολίνο και κιθάρα (Λαμπελέτ), καθώς και για σύνολο (παραδοσιακό, Λάγιος), και επιρροές που κυμαίνονται από την παραδοσιακή μουσική μέχρι τη ροκ.

Τα περισσότερα κομμάτια είναι μεταγραφές, ενώ το έργο του Ξένου γράφτηκε ειδικά για την έκδοση.

Εκτός από το Δημήτρη Μαρίνο, παίζουν:
- Νέλλη Σεμιτέκολο: πιάνο
- Γιώργος Σκαβάρας: κλασική κιθάρα (και ηλεκτρική κιθάρα, στο σύνολο)

στο σύνολο παίζουν και οι:
- Βασίλης Κοπανίκης: πλήκτρα
- Χρήστος Βογιατζής: μπάσο
- Θανάσης Κιπενής: Τύμπανα

Προσθέτω κάποιες πληροφορίες γύρω από το δίσκο, που δεν αναφέρονται αλλά έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, και τις οποίες είχα την τύχη να μάθω, κυρίως μέσω επικοινωνίας με τον ίδιο το Μαρίνο:
- Ο ισπανικός χορός του Σαμάρα αποτελεί μεταγραφή του Μαρίνου για τέσσερα μαντολίνα, τα οποία έπαιξε ο ίδιος με τη στούντιο τεχνική του over-dubbing.
- Τα κομμάτια "Ένα παράξενο νοσταλγικό καλοκαίρι" και "Το τραγούδι της νύχτας" μεταγράφηκαν από το συνθέτη από την αρχική του εκδοχή για πιάνο σόλο, από τον πρώτο τόμο της συλλογής του Σφέτσα "Στο ρεύμα του ήλιου" (ο οποίος εν τούτοις επιγράφεται "12 κομμάτια για πιάνο ή άλλους οργανικούς συνδυασμούς").
- Το μεσαίο (αργό) μέρος του κομματιού "Παξοί-Αντίπαξοι" προέρχεται από ένα αχρησιμοποίητο τραγούδι του δίσκου "Ο ήλιος ο ηλιάτορας" (1982, σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη). Στο ίδιο κομμάτι, κατ' εξαίρεση δεν παίζει πιάνο η Σεμιτέκολο, αλλά ο συνθέτης, Δημήτρης Λάγιος.

Και μια επισήμανση:
Ο Γέρανος (ή μεγάλος ζακυνθινός), είναι ο αστικός "Γιαργηττός". Ο Λάγιος τον μετονόμασε εύλογα για να τον διαχωρίσει από τον ομώνυμο χορό που παίζεται στην ορεινή Ζάκυνθο με "ταμπουρλονιάκαρα" (νιάκαρα ή ανάκαρα = ζουρνάς). Η παρούσα διασκευή έγινε από τα μέλη του ροκ συνόλου. Το κομμάτι είχε δισκογραφηθεί στην παραδοσιακή του εκδοχή (με σολίστα πάλι το Μαρίνο) στο λαογραφικό δίσκο του Λάγιου "Λαϊκά τραγούδια της Ζάκυνθος" (1983).

Δημήτρης Λάγιος: Σκιές (1987)

Από τους σπάνιους δίσκους του Λάγιου, που κυκλοφόρησε περιορισμένα μόνο σε βινύλιο το 1987. Αποτελεί την πρώτη του συνεργασία με το φωνητικό σύνολο "Διάσταση" της Κύπρου. (Η δεύτερη ήταν το "Ίνα τι", που κυκλοφόρησε ένα χρόνο μετά το θάνατο του συνθέτη, το 1992).

Η παραγωγή του δίσκου περιορίζεται κυρίως σε ήχους συνθεσάιζερ. Ο δίσκος περιλαμβάνει μια από τις κορυφαίες στιγμές του Λάγιου, το τραγούδι "Σε καρτερούσα" σε ποίηση Τάλμποτ Κεφαλινού.

Περιεχόμενα:

1. Νυχτερινο
2. Δικο σου το τραγουδι
3. Τα δακρυα της αμμοχωστου
4. Νανουρισμα για την υακίνθη
5. Εχε γεια
6. Λυχνος
7. Σκιες
8. Φωτια στην ξενιτεια
9. Για ενα κοσμο στρογγυλο
10. Ειναι παραμυθι για την κ. Αγγελική κλάδη
11. Σε καρτερουσα
12. Υμνουμε

Μουσική: Δημήτρης Λάγιος

Στίχοι: Δημήτρης Λάγιος, Κλαίρη Αγγελίδου (3), Τάλμποτ Κεφαλινός (11)

Τραγούδι: Δημήτρης Λάγιος, φωνητικό σύνολο Διάσταση, Λόλα Άζα (1), Ηλέκτρα Βάργκα (4), Μαίρη Θεολογίδου (8)

Παίζουν: Alex Zografov, πιάνο, synths, congas, Δημήτρης Λάγιος, μαντολίνο

Έτος κυκλοφορίας: 1987

Αλέκος Ξένος, «Η συμβολή των Ζακυνθινών μουσικών στον εθνικόν αγώνα»

Μια μικρή συμβολή στο ιστολόγιο, με την ευκαιρία των προγραμματισμένων εκδηλώσεων και αφιερωμάτων για τον Αλέκο Ξένο, από σήμερα (παρουσίαση παιδικών τραγουδιών στην Κέρκυρα) μέχρι τα τέλη του Γενάρη.

Το κείμενο αυτό του Ξένου δημοσιεύθηκε στη συλλογική έκδοση Χρονικά Ζακύνθου, «σύγγραμα περιοδικόν εκδιδόμενον υπό της “Ζακυνθινής Εστίας”», τόμος Α΄, 1964, «Εκατονταετηρίς της Ενώσεως της Επτανήσου, Αθήναι». Αν δεν απατώμαι, δεν ακολούθησε ποτέ δεύτερος τόμος.

Το κείμενο δεν παρέχει σπάνιες πληροφορίες - ανατρέχει κυρίως σε προγενέστερες μελέτες, ιδίως στα απομνημονεύματα του Παύλου Καρρέρ. Ωστόσο έχει ενδιαφέρον ως συνολική τοποθέτηση, και βέβαια ιστορική αξία λόγω της σπουδαιότητας του συγγραφέα του, που μας μεταφέρει ένα δείγμα των ανησυχιών του.

Περισσότερα για τον Αλέκο Ξένο, βλ.εδώ:
http://alekos-xenos.pblogs.gr

CD: Ζάκυνθος, μούσα μουσική

Το 2001 εκδόθηκε η πρώτη εργασία για το σύνολο της ζακυνθινής μουσικής. Πρόκειται για την ενότητα «Ζάκυνθος, μούσα μουσική» της συλλογικής έκδοσης Ζάκυνθος, Απουλία – Μουσική, ήθη, έθιμα (Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Ζακύνθου, Ζάκυνθος). Η έκδοση είναι δυσεύρετη, καθώς κυκλοφόρησε εκτός εμπορίου σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων.

Επιμελητής του μουσικού μέρους ήταν ο Ιάκωβος Κονιτόπουλος, ο οποίος μου ανέθεσε τη συγγραφή της μονογραφίας για τη λόγια μουσική της Ζακύνθου («Η λόγια μουσική της Ζακύνθου μέσα από την ιστορική της εξέλιξη», ό.π., σσ. 99-139).

H εν λόγω εργασία δεν είναι ούτε εξαντλητική ούτε αλάνθαστη, κυρίως λόγω στενότητας χρόνου αλλά και των γενικότερων (και σύνηθων) ερευνητικών προβλημάτων. Αποτελεί εν τούτοις σταθμό στην έρευνα της ζακυνθινής μουσικής. Ενδεικτικά: Παρουσιάζονται με τον τρόπο που τους αξίζει συνθέτες όπως ο Στέφανος Καραμαλίκης και ο Αντώνιος Καπνίσης. Η εργογραφία πολλών συνθετών ήταν η πληρέστερη τη στιγμή εκείνη. Ειδικά στην περίπτωση του Αντώνιου Καπνίση, είναι η πρώτη φορά που δημοσιεύθηκε εργογραφία του, αφού μέχρι πρότινος όλα τα έργα του θεωρούνταν χαμένα. Σημαντικό είναι και το μουσικό παράρτημα του βιβλίου (παρτιτούρες), τα περισσότερα κομμάτια του οποίου δημοσιεύονται για πρώτη φορά.

Η έκδοση συνοδεύεται από ένα CD (αρχική σκέψη ήταν να υπάρχουν δύο, αλλά περιοριστήκε σε ένα λόγω περικοπών...) Πρόκειται για μία από τις πιο αξιόλογες μουσικές εκδόσεις που έχουν κυκλοφορήσει για τη ζακυνθινή μουσική

Η έκδοση χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα «Interreg II» της Ευρωπαϊκής ένωσης, που είχε σκοπό να φέρει κοντά διαφορετικούς τόπους δύο διαφορετικών χωρών. Εδώ η σύγκριση / σύγκλιση έγινε με την Απουλία της Κάτω Ιταλίας. Στο βιβλίο υπάρχουν σχετικά κείμενα (αν και τελικά οι δύο τόποι εξετάζονται ανεξάρτητα, με το βάρος να πέφτει, ευνόητα, στη Ζάκυνθο) και τα δύο τελευταία κομμάτια του CD καταγράφουν αυτήν την παράδοση (επίσης ενδεικτική η αναλογία).